Adresa: Novice Cerovića 2, Cetinje 81250, Montenegro
Web: http://www.dacg.me
Direktor: Stevan Radunović
Kontakt: e-mail adresar
Godina osnivanja: 1951

O matičnim knjigama u Crnoj Gori

U Knjaževini Crnoj Gori obaveza vođenja matičnih knjiga rođenih, umrlih i vjenčanih stavljena je u nadležnost crkve i ona datira od 1869. godine. Dio teritorije Crne Gore koji se nalazio pod upravom Austro-Ugarske podliježe propisima koji važe za tu državu, jednako kao što i za dio crnogorske teritorije u sastavu Otomanske imperije važe propisi te države. Činjenica je da u svim slučajevima matične knjige postoje puno prije ovog perioda i dio sačuvane građe nalazi se u manastirima i drugim arhivima vjerskih zajednica. Crkva povjerene poslove je obavljala kao javnu službu u Knjaževini Crnoj Gori a kasnije i u Kraljevini Jugoslaviji. Poslije Drugog svjetskog rata posao vođenja matičnih knjiga stavljen je u nadležnost lokalnih vlasti u kojima su 1946. godine formirani matični uredi.

Sve postojeće matične knjige iz ranijeg perioda preuzete su u te urede, prepisane su a potom, nešto kasnije u jednom dijelu slučajeve i povraćene ranijem imaocu. Od prije nekoliko godina, poslove vođenja matičnih knjiga preuzelo je Ministarstvo unutrašnjih poslova. Podaci koje su sadržavale i najstarije matične knjige u Crnoj Gori su sačuvani i o njima evidencije postoje u Ministarstvu unutrašnjih djela, odnosno lokalnim uredima. Koliko je poznato one su i digitalizovane. Ministarstvo unutrašnjih djela je adresa na koju se možete obratiti za ovaj dio.

Popis stanovništva iz 1879.godine

U Državnom Arhivu na Cetinju u fondu Ministarstva unutrašnjih djela (MUD) sačuvane su dvije originalne knjige popisa stanovništva iz 1879. godine. Knjige nose naslov Popis svega stanovništva po okružjima, varošima i selima – 1879 sa signaturama VII-1 (sveska 1) i VII-2 (sveska 2). U prvoj knjizi se nalaze podaci za 16 popisnih oblasti odnosno za 15 kapetanija i Okružije cetinjsko (varoš Cetinje). Druga knjiga sadrži podatke za 26 popisnih oblasti odnosno kapetanija, i u ovoj knjizi je naznačena i vjeroispovjest u mješovitim sredinama. Sačuvane knjige popisa su transkribovane i objavljene u izdanju Državnog arhiva Crne Gore (dvije knjige, € 20).

Druga izdanja DACG

Nedavno su izašle iz štampe dvije knjige Poimeničnih protokola izdatih pasoša u Knjaževini Crnoj Gori za period 1866-1878 i 1879-1883. U pripremi su još tri knjige za naredne periode do 1905. godine. Ovo su jedine sačuvane pasoške knjige u Crnoj Gori za navedene periode. Pored toga Državni Arhiv Crne Gore priprema i Popis stanovništva Crne Gore iz 1889. godine. Arhiv smatra da na taj način obezbjeđuje autentičnu i pouzdanu dokumentarnu osnovu sa ličnim podacima o stanovništvu Crne Gore i njegovim migracijama, što unapređuje orjentaciju ka korisnicima samog arhiva.

Genealoški izvori u odsjecima DACG

๏ Centralni depo Državnog arhiva na Cetinju u fondu Ministarstva Vojske (MV) posjeduje djelimično sačuvan popis muškog stanovništva iz 1899. godine i 1909. godine. Navedene fondove možete istraživati svakog radnog dana od 9.30 do 13.30 časova u čitaonici Državnog arhiva.

๏ Odsjek Državnog arhiva u Podgorici ima dva fonda od genealoškog značaja: 1) Fond Zetska Banovina imamat đemata Tuškog Tuzi ( 1929-1941) – 2 knjige; 2) Fond Mitropolija Crnogorsko primorska, srpske parohije, hram Sv. Georgija, Veruša i Mahala (1907-1946) – 5 knjiga. Zainteresovani istraživači mogu koristiti fondove svakog radnog dana od 10.00 do 13.00 časova.

๏ Odsjek Državnog arhiva u Budvi posjeduje matične knjige (1720-1958) župe svetog Ivana i parohije svete Trojice. Takođe posjeduje i knjige Austro-ugarskog katastarskog operata od 1838.godine naovamo. Uvid u navedenu građu je moguće izvršiti utorkom, srijedom i četvrtkom u periodu od 10.00 do 13.00 časova. Bliže informacije zainteresovani istraživači mogu dobiti preko ove e-mail adrese ili na telefon br. 077-273-255.

---

Izvori: Srđan Pejović (DACG – Cetinje), Nevenka Kršikapa (DACG – Cetinje), Veselinka Laković (DACG – Podgorica), Julija Bajković (DACG – Budva) (e-mail, mart-maj 2013.)
Ažurirano: 03.06.2013.